سوال: درمورد شکیات نماز مخصوصا اینکه در کجای نماز شک باطل و کجای نماز صحیح میباشد توضیح بفرمایید؟
پاسخ: در اینجا چند تا قانون خدمت عزیزان تقدیم میکنم تا قدری مسالهی شکیات آسونتر شود یعنی بدانیم که در بیشتر شکیاتمان در نماز، در واقع شک نداریم ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
قانون (۱): (مهم) شک بعد از محل را اعتنا نباید کرد.
قانون (۲): شک بعد از نماز را اعتنا نباید کرد.
شک در نماز دو نوع است :
الف: شک در افعال نماز
ب: شک در عدد رکعات نماز
شک در افعال نماز:
توضیح: منظور از «شک» در اینجا، یقین یا اطمینان نداشتن است. پس «احتمال بیشتر» هم نوعی شک محسوب میشود.
هرگاه در بین نماز شک کرد در اینکه آیا فلان عمل واجب را بجا آورده یا نه، (یعنی یقین یا اطمینان ندارد که بجا آورده) در اینصورت:
٭ در صورتی که محل انجام آن عمل واجب گذشته ، طبق قانون (۱) نباید به شک خود اعتنا کند ؛ پس نماز را ادامه میدهد.
٭ و در صورتی که محل انجام آن باقی است باید آن عمل واجب را انجام بدهد و نماز را ادامه بدهد.
مثال: اگر در حال قیام شک کرد (یقین یا اطمینان ندارد) که آیا سجدهی دوم رکعت قبلی را بجا آورده یا نه؟ چون هنوز به رکوع نرفته، محل سجده باقی است، پس باید برگردد و سجدهی دوم را بجا آورد و سپس ادامه دهد.
(البته بخاطر قیام اضافه، بعد از سلام نماز دو سجده سهو بجا میآورد)
اما اگر بعد از خم شدن به رکوع یا بعد از آن، شک کرد در بجا آوردن سجدهی رکعت قبلی، شک بعد از محل است و اعتنا نکند.
شک در عدد رکعات نماز
توضیح: منظور از «شک» در اینجا، حالت ۵۰% است. پس اگر احتمال یک طرف ۵۱ در صد بود و دیگری ۴۹ در صد، به احتمال بیشتر عمل میکند و ادامه میدهد.
٭ هرگاه در عدد رکعات نماز شک کرد (۵۰%)، قبل از هر اقدامی، اول باید قدری فکر کند.( مدت زمان تفکّر: به اندازهی خواندن یک سورهی توحید).
٭ ٭ اگر شک او بر طرف شد و احتمال یکی از دو طرف در نظرش قدری زیادتر شد، به همان طرف عمل میکند.
٭ ٭ ٭ اما اگر شک او برطرف نشد و ذهن او همچنان بین دو احتمال ۵۰% پرش داشت، اینجا باید مسائل شکیات موجود در رساله را رعایت کند و اینجاست که شکهای صحیح و شکهای باطل مطرح میشود.