کیمیای آگاهی

---

ریشه یابی کلمه:

دلقک:

Clown یا Cloyne به معنای ساده ، بی تکلف ، طبیعی ، دست نخورده ، روستایی و دهاتی می باشد. ریشه اصلی آن دقیقاً مشخص نیست ولیکن احتمالاً از klunni  در گویش اسکاندیناویایی (ایسلند) یا kluns در گویش اسکاندیناویایی (سوئد)  به معنی همراه یا رفیق بی ادب ، گستاخ ، دهاتی منش ، بی تربیت ، دست و پا چلفتی ، شلخته و سر به هوا  یا می آید.

در زبان فارسی واژه دلقک از نام طلخک، دلقک دربار سلطان محمود غزنوی گرفته شده‌است.ٔ

 

موارد زیر نیز تحت عنوان مبحث دلقک قابل بررسی می باشد:

دلقک دربار ، ملیجک (court jester) :

jesterاز کلمه لاتین jestour و آن نیز از gestour که از gesten به معنای بازگویی یا قرائت یک داستان می آید که در گذشته کار اصلی یک دلقک در دربار شاه یا شاهزاده بوده است.

Jester, joker, jokester, fool, wit-cracker, prankster, buffon همگی به شخصی اطلاق می گردد که برای گفتن جوک و چیستان و سرگرم کردن و دلقک بازی و ایجاد تفریح و شادی و آواز خواندن و شعبده بازی، توسط پادشاه استخدام می شود که در اروپا بیشتر رایج بوده است. در ابتدا لباس مرسوم دلقک دربار، لباسی روشن به همراه کلاهی رنگارنگ که از پارچه دوخته شده است و سه دنباله دارد که به هر کدام منگوله ای وصل است، بوده و سه تایی بودن دنباله کلاه شان نماد دو گوش خر و یک دم بوده است. صفات ممیزه شان خنده های بلند و داشتن یک عصای مسخره بوده است.

 

تمایز اصلی بین Clown و Jester در ظاهر آنهاست که Jester معمولاً شخصی با لباس تنگ و کلاه منگوله دار است که در دربار دیده می شود و Clown شخصی را گویند که شلوار گشاد بند دار می پوشد و صورتش را رنگ می کند و به صورت مسخره ای می خندد که در سیرک ها می بینیم. البته Clown معمولاً به خود می خندد و خود را سوژه خنده می کند. او جوک نمی سازد چون خودش جوک هست. بدین صورت که سرش درون سطل می رود یا شلوارش از پایش در می آید یا از بالای نردبان می افتد و … اعمال یا اتفاقاتی که اگر واقعاً برای کسی پیش بیاید حقیقتاً خنده ندارد و مقداری آزار دهنده است زیرا کسی صورتش را با شکل خنده رنگ می کند که واقعاً نمی تواند بخندد و کسی است که زخم می بیند و برای خنداندن دیگران خود را قربانی می کند. در صورتیکه Jester به شما می خندد. چشمانی تیزبین دارد، امکان دارد زبانش تند و تیز باشد و شنیدن حرف هایش برایتان گران بیاید. و آنچه که پذیرش اش سنگین به نظر می رسد خود حقیقت است و Jester کسی نیست که خود را مضحکه قرار دهد یا بتوان وی را احمق یا ابله فرض نمود. فرضیه شکل گیری Jester برای انتقال حقیقت به پادشاه در غالب بذله و لطیفه و شوخی بوده است. ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح Yu Sze دلقک امپراطور چین Shih Huang-Ti توانست در غالب خنده ایشان را متقاعد نماید تا دیوار چین را رنگ نکنند زیرا تعداد زیادی از کارگران بابت آن، جان خود را از دست خواهند داد و از آنجا که وی تنها شخصی بود که توانست از طرح پیشنهادی امپراطور انتقاد نماید، قهرمان ملی نام گرفت. امروزه نیز در داستان ها، کارتون ها و فیلم ها به صورت شخصی که به نظر احمق و کم توجه می آید و خود را وارد مسایل بیهوده نکرده و از کنار آنها با شوخی و خنده رد می شود، می آید که در اصل فردی است که به وضوح حقیقت را می بیند و در می یابد. و کسی است که در این دنیای پر نیرنگ و رنگارنگ، حقیقت را می گوید و دیوانگی دنیا را پر رنگ می کند.

Buffon به شخصی اطلاق می گردد که با ظاهر یا رفتار نامناسب، دیگران را سرگرم می کند.

ملیجک در زبان کردی به معنای گنجشک است.

دلقک، لوده ، احمق، ابله، نابخرد، کم خرد، تهی مغز، سبک سر (Fool) :

از کلمه قدیم فرانسوی fol و آن نیز از follis که با باد پر شده یا به شخصی تهی مغز اطلاق می گردد.

در ادبیات به عنوان سمبل صداقت است (به طور نمونه در شاه لیر) و سلطان از او برای پیدا کردن و داشتن بصیرت و بینش، و نصیحت و مشاوره گرفتن، استفاده می کند که دلقک با استفاده از مسخره بازی و پر رنگ کردن حماقت شاه با گویشی صریح، واقعیت ها را بیان می کند و به گوش وی می رساند که همین طنز اگر اندازه آن رعایت نگردد و مدنظر قرار نگیرد، می تواند دلقک را به کشتن داده و سر او را بر باد دهد. با اینکه دلقک از جایگاه، مقام و مرتبه پایین تری نسبت به معاونان و مشاوران در دربار برخوردار است با این حال بهترین و مثمره ثمرترین مشاور پادشاه محسوب می گردد و در حقیقت مدیریت کشور یا کشورها و برقراری صلح در آن ها را نیز دلقک به دست می گیرد و برقرار می نماید.

با عنوان دلقک دربار یا ملیجک نیز از آن استفاده می شود.

 

احمق کوچک (Dummling) :

نام برادر کوچکتر (برادر سوم) در داستان غاز طلایی از داستان های قدیمی  اروپایی که توسط برادران گریم جمع آوری و منتشر گشته است ، می باشد  که داستان غاز طلایی به همراه تحلیل آن در وبلاگ داستان ها و اسطوره ها آمده است. شخصیتی مشابه با همین خصوصیات در فرهنگ های مختلف نیز قابل پیگیری است مانند : دلقک هایKachina که عروسک هایی چوبی می باشند که هر کدام نمایانگری نمادی در اساطیر سرخپوستان هوپی هستند، داستان گرگ صحرایی شیاد در اساطیر امریکای شمالی، داستان جک در فرهنگ امریکای جنوبی (که داستان مشهور جک و لوبیای سحرآمیز یکی از قسمت های این مجموعه است).

اشتراک در شبکه های اجتماعی

---